Een nieuwe onderwijspeiling. In meer dan 60 landen werd wiskunde en wetenschappen getest in het 4e leerjaar bij 10-jarigen. Zowel voor wiskunde als voor wetenschappen gaan we voor de zoveelste keer op rij achteruit. Sedert 2019 is 3-4 maand leervertraging opgetreden voor beide domeinen. Op amper 4 jaar tijd is dat héél veel. En in 2019 waren we ook al bij de sterkste dalers. Historisch scoorden we vr wiskunde zeer goed, en daardoor halen we nu nog de middenmoot, maar zijn we niet meer bij de toplanden (plaats 24/61). Vergelijkbare Westerse (buur)landen hielden (ondanks Corona) wel stand en stabiliseerden of verbeterden. De voortdurende achteruitgang hier is schrikbarend. Zowel sedert de eerste TIMSS deelname als sedert 2015 zakte geen enkel land zo hard als Vlaanderen. Geen enkel.
Ook voor toppresteerders doen we het heel slecht. Zelfs in landen zoals Turkije, Litouwen, Hongarije, Portugal, Letland zijn bijvoorbeeld veel meer toppers dan hier.
Thuistaal heeft opnieuw een zeer groot effect, met 9 maand leervoorsprong voor wie thuis altijd Nederlands spreekt tov wie dat nooit of soms doet. En dat is hier met name een probleem. Na een daling van 68 naar 63% vorige keer daalde nu op amper 4 jaar tijd het aantal kinderen dat thuis altijd Nederlands spreekt van 63 naar 56%. Dat is gigantisch, en ondertussen een immense uitdaging voor ons onderwijs.
We slagen er ook niet in de migratiegolven te absorberen. Tweede generatie migranten doen het amper beter dan de eerste generatie. In vergelijkbare Westerse landen is de leerwinst tussen migratiegeneraties drie keer groter.
En dan wetenschappen: hetzelfde en nog iets erger. Daar zitten we nu onder het gemiddelde, en onder ons eigenlijk enkel nog ontwikkelingslanden, Frankrijk en Wallonië.
Vergelijkbare landen hielden goed stand ondanks Corona, of gingen vooruit (ondanks smartphones, migratie etc.). Ook hier weer is er zowel sedert de eerste TIMSS deelname, als sedert 2015, geen enkel land dat even hard achteruitgaat als Vlaanderen. Geen enkel, net als voor wiskunde. Zowel voor wiskunde als voor wetenschappen duurt het 6 maand langer vooraleer een 10-jarig kind even goed dan een kind in 2015, en 9 maand langer dan een kind in 2003. Op zo’n korte periode is dat onvoorstelbaar veel.
Voor wetenschappen hebben we quasi geen toppers meer en is ons gezelschap zeer bedenkelijk.
Ook voor wetenschappen is er een jaar leervoorsprong als er thuis altijd Nederlands gesproken wordt. Ook voor wetenschappen is er amper verschil tussen 1e en 2e generatie migranten, terwijl de groep van vergelijkbare landen een half jaar leerwinst boekt tussen deze generaties. Al deze resultaten worden neergezet met uitzonderlijk veel uren instructie.
We hebben veel meer scholen dan elders waar een deel van de kinderen zonder de nodige vaardigheden aan het basisonderwijs begint. Het aantal scholen met een zeer sterke focus op academisch presteren is 0% (internationaal 5%) #zesjescultuur
Wat moet men hier eigenlijk nog aan toevoegen? Het is de zoveelste ramp, en al die voorgaande rampen hebben heel/te weinig veranderd. Men blijft grotendeels doen wat men doet, en dus blijft men krijgen wat men krijgt. De problemen en oplossingen (taal, cognitieve schoolrijpheid, hoge verwachtingen, leereffectieve didactiek, etc.) zijn bekend, en laten zich herkennen in regeringsbeleid (belang NL, cognitieve schoolrijpheid Koalatoets, VL toetsen…). Maar de voornaamste hefbomen zitten bij het onderwijsveld zelf. En dat reageert al 20 jaar veel te laks en traag. Er is onvoldoende sense of urgency, en nog steeds geen groot gecoördineerd actieplan rekenen of lezen te vinden bij onze onderwijsverstrekkers. Onze reken- en leescrisis wordt niet eens genoemd als men beleidsmakers naar de belangrijkste onderwijsproblemen vraagt. Leraren schatten onze positie ook nog steeds te hoog in. Men denkt nog steeds dat men de Europese trends volgt. De hoopgevende signalen zijn (te vaak) lokaal, bottom-up, via ad-hoc actoren die uitstekend werk leveren maar niet structureel zijn. De vele tussenstructuren bij de vele onafhankelijke maar publiek gefinancierde aanbieders hebben een zeer grote overheadkost (veel meer personeel dan elders) maar bieden steeds minder waar voor 19 miljard EUR. Wie van de onderwijsverstrekkers overtuigt straks dat men het deze keer wél begrepen heeft? 🫤 Dit is de grootste bedreiging voor onze Vlaamse welvaart, en nu bijna 25 jaar wordt er onvoldoende gereageerd.
