“Nood breekt dus wet. Liever een leerkracht dan geen. Zelfs al is het er één zonder pedagogische opleiding. Maar dat is een noodoplossing”, schrijft politiek journalist Isolde Van den Eynde. “De uitdaging ligt bij de leerkrachten zelf. Meer dan een derde van de beginnende leerkrachten gooit de handdoek in de ring binnen de vijf jaar. We raken te veel mensen kwijt die bewust voor het onderwijs kozen.”
Nood breekt wet in het onderwijs. Mijn zus kreeg als klassiek geschoolde muzikante met een pedagogisch diploma onlangs de vraag om Nederlands en Engels te geven in een middelbare school. Een gepast diploma is een luxe uit het verleden. Zelfs voor vakken als Engels en Nederlands. Dit is geen alleenstaand verhaal uit de eigen kring.
Was het maar anekdotiek. Maar de vacatures die niet ingevuld raken, slaan trieste records. 3.622 openstaande onderwijsjobs. Scholen worden wanhopiger. Logisch, achter die vele openstaande vacatures schuilen kinderen zonder leerkracht. Meer dan de helft van de leerkrachten uit secundaire scholen spreekt over gaten tijdens de lesdag. Niet één uur, maar meerdere uren. Het ondergraaft de gelijke kansen van ons onderwijssysteem. Ouders met tijd, kennis en middelen zullen hun kind wel bijschaven. Voor anderen is het pech. Maar spreek thuis Nederlands of er zwaait wat.
Nood breekt dus wet. Alle handen aan de ploeg. Liever een leerkracht dan geen. Zelfs al is het er één zonder pedagogische opleiding die af en toe wat gaten vult, vindt Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). Je kan Ben Weyts geen gebrek aan creativiteit verwijten. Ervaring uit het bedrijfsleven in de klas? Driewerf hoera. Maar dit is een noodoplossing. Een opleiding doet er wel degelijk toe voor wie voluit les wil geven. Meer dan ooit zelfs.
De uitdaging ligt bij de leerkrachten. Er wordt naarstig gezocht naar lesgevers in alle hoeken van de maatschappij, maar waarom geen scherpe focus op de vele leerkrachten die afhaken? Meer dan een derde van de beginnende leerkrachten gooit de handdoek in de ring binnen de vijf jaar. Lang niet alle afgestudeerde leerkrachten geven les. We verspelen te veel talent, we raken te veel mensen kwijt die bewust voor het onderwijs kozen. De opleiding weerspiegelt niet altijd de realiteit. Je hopt van school naar school in het verzamelen van voldoende lesuren.
En de leerkrachten die we hebben, voldoende aldus experts, staan te weinig voor de klas. Niet omdat ze te weinig werken. Maar hun kostbare lesuren gaan naar administratieve taken zoals het inscannen van toetsen. Je moet je te allen tijde kunnen verantwoorden, zeker als onderwijzer. De juridisering van de maatschappij is een dingetje. Vertrouwen is ook iets uit het verleden.
Geen partij in dit versnipperde land die dat niet wil aanpakken. Welaan, dan? Of zijn het de machtige onderwijskoepels, die daar nog van doordrongen zijn? Als 170.000 voltijdse leerkrachten 15 procent meer lesuren geven – dat is het verlies tegenover het Europese gemiddelde – win je meer dan 25.000 leerkrachten. Of zes keer het lerarentekort. Dat becijferde Wouter Duyck (UGent), een onderwijsexpert die nochtans het oor van de onderwijsminister heeft. Waar wacht hij op? Waar wachten die koepels op?
Isolde Van den Eynde
Verschen in Het Laatste Nieuws, 22 maart 2023, PDF
