De Morgen,
Vr. 14 Aug. 2020, Pagina 5
Hoe zal het nieuwe schooljaar van start gaan? De vraag die al een hele zomer door de hoofden spookt, proberen de minister, onderwijspartners en experts van de GEES vandaag te beantwoorden. ‘Hopelijk raken we er na één overleg uit.’
1. Wat staat er op de agenda?
Deze namiddag gaat aan het Vlaams ministerie van Onderwijs in Brussel het langverwachte scholenoverleg van start. Geen enkele genodigde kreeg een agenda, maar dat lijkt dan ook overbodig. Er is slechts één vraag die ouders, leerkrachten en directies bezighoudt: zal op 1 september een gele, oranje of rode code gelden?
De codes maken deel uit van het plan dat Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA) met de koepels, vakbonden en expertengroep GEES voor de zomervakantie opstelde. Ze beschrijven daarin vier scenario’s die gekoppeld zijn aan een andere epidemiologische situatie. Niemand hoeft een sluiting te vrezen: in elk scenario gaan op 1 september de schoolpoorten open. Wel gelden bij elke code andere maatregelen, bijvoorbeeld over het bewaren van afstand of het organiseren van buitenschoolse activiteiten.
Ook verschillen het aantal dagen dat leerlingen op de banken verwacht worden. In het groene scenario functioneren de scholen zoals voor de coronacrisis. Maar dat scenario is ondenkbaar, omdat het alleen maar geldt wanneer er een vaccin of groepsimmuniteit is. De minister ging in juni uit van het gele scenario. In dat geval draaien het kleuter- en basisonderwijs normaal. In het secundair mogen leerlingen vier van de vijf dagen naar school, met afstandsonderwijs op woensdag. Door het toenemend aantal besmettingen wordt evenwel gevreesd voor een oranje of rode code. In die scenario’s blijft alles bij het oude voor de kleuters en lagere schoolkinderen, maar krijgen de studenten in het middelbaar nog maar om de week fysiek les.
2. Zal er voor Vlaanderen één code gelden?
Toen het principe van de kleurcodes bekend raakte, werd gedacht dat één code voor alle Vlaamse kleuter-, basis- en secundaire scholen zou gelden. Maar de situatie is vandaag helemaal anders. “Je voelt nu al aan dat één code voor heel Vlaanderen wellicht niet zal lukken”, zegt onder meer Patrick Delbaere van de Onderwijsvereniging van Steden en Gemeenten (OVSG). De beslissing zal afhangen van de GEES, benadrukt hij, maar zelf noemt hij het waarschijnlijk dat sommige gebieden een andere kleur zullen krijgen. Want de kans op besmetting is in de buurt van Poperinge wellicht toch net iets anders dan in de regio Antwerpen. Bij de socialistische vakbond ACOD hopen
ze dat er niet alleen een duidelijk systeem volgt waarmee de codes van een stad of gemeente of provincie worden bepaald, ze hopen ook dat er wordt stilgestaan bij de tijd die het een school kost om van de ene naar de andere kleur te switchen. “Het moet ook duidelijk zijn wat er gebeurt als een school in quarantaine moet”, zegt Nancy Libert.
3. Kan er nog aan de draaiboeken zelf gesleuteld worden?
De draaiboeken zijn opgesteld eind juni. Maar sindsdien is er nog veel inkt gevloeid over wat nu een goede manier is om de scholen op te starten. Zo waren er de pleidooien om wie ouder is dan twaalf jaar verplicht een mondmasker te laten dragen. Eerder deze week was er ook de open brief van de Belgian Pediatric Covid-19 Task Force waarin kinderartsen aandrongen op een volledige heropening, ook in het middelbaar. Dat idee is onder meer cognitief psycholoog WouterDuyck (UGent) genegen. Hij is vooral bezorgd over wat een oranje of rode code betekent voor de kinderen die van het zesde leerjaar naar het eerste middelbaar gaan. “Zij komen in een volledig nieuw onderwijssysteem terecht, met elk uur een ander vak. Ze hebben de kans nog niet gekregen om vrienden te maken.”
De woordvoerder van Weyts zegt dat het niet de bedoeling is om de draaiboeken nog drastisch aan te passen. Ze zijn volgens hem net in juni opgesteld om voor gemoedsrust te zorgen. “We zullen zeker niet met een blanco blad starten. De grote lijnen blijven overeind. Natuurlijk zijn er nieuwe wetenschappelijke inzichten. Die gaan we bekijken.”
4. Wanneer weten we meer?
Maandag starten ze in heel wat scholen al met de voorbereidingen voor het schooljaar. Het zou goed zijn om tegen dan de kleurcode te kennen, vinden onder meer de christelijke vakbonden. Al geven die ook aan: de draaiboeken liggen al lang klaar, ook zonder de code te kennen kunnen scholen zich voorbereiden. Bij het liberale VSOA zijn ze forser: “We willen zo snel mogelijk duidelijkheid”, zegt Marnix Heyndrickx. “Anders verliezen we draagvlak bij de mensen die het binnenkort allemaal moeten waarmaken.” Ook de ouderkoepel VCOV dringt aan op perspectief. “Gezinnen moeten zich ook kunnen organiseren.”
Bij het kabinet-Weyts zijn ze nochtans niet zo zeker dat vandaag alle knopen worden doorgehakt. “We hopen er na één overleg uit te raken. Maar we zijn de afgelopen weken ook gebombardeerd met nieuwe informatie”, zegt woordvoerder Michaël Devoldere.
Een aantal gesprekspartners gaat ervan uit dat het geen makkelijk overleg zal zijn. De meningen bleken eerder al verdeeld. In vakbondsmiddens zijn ze bezorgd over de leerkrachten. Ze ijveren voor duidelijkheid en veiligheid. De koepels hameren er dan weer op om zoveel mogelijk leerlingen naar school te laten gaan. Zij zijn wellicht gebaat met wat meer tijd, in de hoop dat de curves dan beter zijn. Devoldere stelt dat speculeren geen zin heeft. “We zullen morgen (vandaag, red) na afloop sowieso iets communiceren.”
FEMKE VAN GARDEREN ■
Verschenen in De Morgen, 14 augustus 2020, PDF
