Het heeft geen zin om intelligentie te willen uitdrukken aan de hand van één maatstaf of getal. Dat is volgens de onderzoeksgroep Cognitieve Neurowetenschappen van de Universiteit van West- Ontario in Canada de bevinding van een onderzoek met 100.000 mensen van over de hele wereld. Hoofdonderzoeker Adrian Owen zegt dat er op zijn minst drie verschillende componenten nodig zijn om iemands cognitieve vaardigheden nauwkeurig weer te geven. Dat zijn volgens hem redeneren, kortetermijngeheugen en verbale vaardigheid.
Die drie vaardigheden zijn inderdaad belangrijk. Dit doet echter niets af van de waarde van de IQ-test, aangezien zij ook in onze intelligentieonderzoeken de belangrijkste onder- delen vormen, zegt Karine Verschueren, professor school- en ontwikkelingspsychologie van kind en adolescent (KU Leuven). Daarnaast zijn er nog tal van andere factoren, zoals visuele informatiever- werking.
De Canadese onderzoekers wilden echter nagaan of het zinvol is om een factor algemene intelligentie, de zogenaamde g-factor, te onderscheiden. Daarmee voerden ze geen nieuw onderzoek, zegt Wouter Duyck, professor cognitieve psychologie aan de UGent. Er zijn al duizenden studies geweest over hoe een IQ-test er moet uitzien en of er een gemeenschappelijk onderliggend construct g bestaat dat een goed beeld geeft van algemene intelligentie.
Bij sommige mensen variëren de prestaties voor de verschillende vaardigheden heel sterk en heeft het weinig zin om er één intelligentiequotiënt op te kleven, zegt Verschueren. Om hun cognitief profiel in kaart te brengen en voorspellingen te kunnen maken over hun prestaties, is het veel nuttiger om de vaardigheden apart te bekijken. Maar onderzoeken in het verleden hebben ook aangetoond dat er in een bevolkingssteekproef wel een positieve correlatie is tussen de verschillende vaardigheden. Anders gezegd: mensen die ten opzichte van andere mensen relatief hoog scoren op redeneren, zullen gemiddeld genomen ook relatief hoog scoren op verbaal begrip, zeg Verschueren.
Volgens professor Duyck is het enige nieuwe aan deze studie dat volgens de onderzoekers de correlatie tussen de subschalen niet zo hoog is als algemeen aanvaard werd. Maar men kan zeker niet zo ver gaan om te zeggen dat intelligentie niet kan worden gemeten aan de hand van een IQ-test.
(verschenen in Knack, 8 januari 2013, pdf)
