U kant zich tegen de zesjescultuur. De lat moet hoger, zegt u. Ligt ze nu te laag? Hoe komt dat?
In het Vlaamse onderwijs is het terechte streven naar gelijke kansen al te vaak geïnterpreteerd als het realiseren van gelijke uitkomsten. Absurd, want kinderen zijn gelijkwaardig, maar niet gelijk. Maar ondertussen is een onderwijscultuur gegroeid waarin men vooral energie besteedt aan de realisatie van mimimumdoelen. Wie meer in zijn mars heeft wordt onvoldoende uitgedaagd, want dat vergroot enkel de prestatiekloof. Een 6/10 volstaat. Deze cultuur heeft er toe geleid dat Vlaamse leerlingen nu de laagste prestatiemotivatie hebben van heel Europa! Bijgevolg hebben we ook bijna de helft minder wiskundetoppers dan 15 jaar geleden. Dat zijn dramatische evoluties. Vlaanderen heeft geen andere optie dan een kenniseconomie te zijn. Dat vereist de ontginning van onze voornaamste grondstof: onze hersencellen. We weten uit onderzoek dat goede leerprestaties op lange termijn sterk samenhangen met het bruto nationaal product van een regio. Meer ambitie in het onderwijs is dus noodzakelijk is voor onze toekomstige welvaart.
Vlaanderen tuimelt van de kop naar de staart in internationaal onderzoek naar begrijpend lezen. Hoe verklaart u dat en wat zijn de gevolgen?
Slechts 3 Europese landen doen het nu nog slechter voor begrijpend lezen. Het duurt nu een half (leer)jaar langer vooraleer kinderen in het vierde leerjaar hetzelfde niveau halen dan een decennium geleden. De tijd die gespendeerd wordt aan lezen daalde met 40%. Scholen spenderen steeds meer tijd aan brede maatschappelijke uitdagingen, en cognitieve basisvaardigheden belanden steeds meer op het achterplan. Zeer verontrustend is vooral dat deze alarmsignalen zelfs niet leiden tot een koerswijziging. Integendeel, het katholieke onderwijs kondigde aan er nog een schepje bovenop te doen en een uurtje Nederlands te schrappen voor een vak Mens & Samenleving. Tragisch, omdat onderzoek toont dat vooral voor kwetsbare kinderen deze basisvaardigheden dé motor zijn van sociale mobiliteit. Vele leraren beseffen dit, en schrijven mij, maar ze vinden te vaak geen gehoor bij hun onderwijskoepel.
U bent voorstander van een oriënteringsproef voor aanvang van het hoger onderwijs. Waarom?
Een jaar studeren kost de belastingbetaler meer dan 10.000 EUR. Toch zien we dat bijna 40 procent van alle nieuwelingen aan de universiteit het jaar erop verdwenen zijn. We kunnen een deel van deze studenten die teleurstelling en kosten besparen. Ons SIMON onderzoek aan de Universiteit Gent toont aan dat we studenten die echt geen kans hebben met 95% zekerheid kunnen identificeren. Het gaat dan om studenten die geen eenvoudig vraagstukje kunnen oplossen. Problematisch is ook dat studenten steeds langer studeren nu ze zelf flexibel vakken kunnen plannen. Slechts een derde van de studenten slaagt nog voor alle vakken na twee zittijden; alle anderen nemen steeds meer vakken mee. Deze regels worden best strenger.
(Verschenen in Buitenwacht, September, 2018, PDF)
