Op dinsdag 30 januari 2018 om 17u30 uur zal Eowyn Van de Putte in Het Pand (Onderbergen, Universiteit Gent) haar doctoraatsproefschrift verdedigen, met het oog op het behalen van de titel van doctor in de psychologie. Het proefschrift onder het promotorschap van Prof. Dr. Wouter Duyck en Prof. dr. Wouter De Baene, onderzocht hoe de verschillende talen van tweetaligen gerepresenteerd worden in het brein, en hoe tolken de hersenen verandert. De studie werd gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek.
In een eerste reeks studies werd met hersenscans van Nederlands-Frans tweetaligen onderzocht waar de verwerking van beide talen in de hersenen gebeurt. De bevindingen waren duidelijk: op basis van de hersenactivatie tijdens het benoemen van prenten (bv. van een stoel) in de ene taal kon voorspeld worden welk deel van de hersenen actief zou zijn voor het benoemen van een andere prent van hetzelfde voorwerp in de andere taal. De onderzoekers toonden zo aan dat tweetaligen voor beide talen een beroep doen op dezelfde hersengebieden (in de occipito-temperele cortex, en de inferieure en middelste temporele gyrus). Vervolgens werd aangetoond dat gedeelde gebieden niet enkel gevonden worden voor spreken, maar ook voor lezen en luisteren. Eén bepaald hersengebied (de linker lingual gyrus) werd zelfs actief zowel tijdens het spreken van een woord in de ene taal, als tijdens het spreken van datzelfde woord in de andere taal, en vice versa. Sommige hersengebieden zijn dus actief voor beide talen én voor verschillende taalfuncties.
Zelfs al bevinden beide talen van tweetaligen zich in dezelfde hersengebieden kunnen we ze in het dagelijkse leven meestal toch goed van elkaar kunnen scheiden. In een tweede reeks studies werd onderzocht hoe dat gebeurt door de veranderingen in de hersenen na te gaan bij het leren van extreme vormen van taalcontrole, waarbij talen continu afgewisseld worden. Daarvoor werden beginnende tolken een jaar gevolgd, en vergeleken met vertalers. Tolken bleken na een jaar opleiding twee hersennetwerken sterker te ontwikkelen dan vertalers (in de frontale basale ganglia en bij het cerebellum en de supplementary motor area). Hun hersenen reageerden na een jaar ook anders op niet-talige taken die op deze netwerken een beroep doen.
Op basis van al deze resultaten is het algemene besluit dat beide talen van tweetaligen zich in dezelfde hersengebieden bevinden. Om deze overlappende talen te controleren ontwikkelen zich al snel speciale verbindingen. Na een jaar tolkenopleiding kunnen deze al geobserveerd worden.
Prof. Dr. Wouter Duyck
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen
Vakgroep Theoretische en Experimentele Psychologie
wouter.duyck@ugent.be
0486234497
Eowyn Van de Putte
Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen
Vakgroep Theoretische en Experimentele Psychologie
Eowyn.VandePutte@UGent.be
0472281456
Referenties
Van de Putte, E., De Baene, W., García-Pentón, L., Woumans, E., & Dijkgraaf, A., & Duyck, W. (2018). Anatomical and functional changes in the brain after simultaneous interpreting training: A longitudinal study. Cortex, 99, 243-257.
Van de Putte, E., De Baene, W., Brass, M., & Duyck, W. (2017). Neural overlap of L1 and L2 semantic representations in speech: a decoding approach. Neuroimage, 162, 106-116.
Van de Putte, E., De Baene, W., Price, C., & Duyck, W. (submitted). Neural overlap of L1 and L2 semantic representations across visual and auditory modalities: a decoding approach. Neuropsychologia.
