Indien u zich een prototype voorstelt van een rijke dame die door de sjieke Avenue Louise winkelstraat loopt, dan loopt ze vast met haar neus in de lucht. Verwaand, zonder andere mensen aan te kijken. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat dit prototype effectief klopt. Rijke mensen zien anderen niet staan. En dat mag u letterlijk nemen.
Psychologen bestuderen reeds lang in hoeverre ons gedrag bepaald wordt door de sociale context waarin we leven (de klassieke nature-nurture discussie). Men weet al lang dat onze afkomst en de sociale klasse waartoe we behoren een effect heeft op hoe we tegen dingen aankijken, hoe empatisch we zijn, welke omgangsvormen we hanteren. Recenter is het onderzoek dat aantoont dat sociale klasse ook een invloed heeft op hoe we denken. Mensen die zichzelf tot een lager sociale klasse rekenen denken holistischer. Dat betekent dat ze situaties als geheel evalueren, en er zich een globale indruk van vormen. Mensen die tot een hogere sociale klasse behoren denken analytischer: ze proberen elke situatie te ontleden in de bepalende elementen.
Psychologen van New York University gingen nu een stapje verder, en analyseerden of sociale klasse ook een effect heeft op waar we in het dagelijkse leven aandacht voor hebben: bepaalt sociale klasse waar we naar kijken op straat, en dan meer specifiek hoe we naar andere mensen kijken?
In een eerste studie stuurden de onderzoekers 71 voetgangers de straat op in New York. Men vertelde hen dat het om een test ging van de Google Glass bril tijdens een wandelingetje van een minuut. Wat men hen niet vertelde is dat de onderzoekers eigenlijk door middel van de bril konden bestuderen waar mensen naar kijken. Tegelijk vroeg men de mensen tot welk van vijf sociale klassen men zichzelf rekende: de poor, de working class, de middle class, de upper-middle class, of de upper class. En wat bleek? Alle sociale klassen keken tijdens het wandelingetje even vaak naar andere mensen. Echter, hoe hoger de sociale klasse waartoe men zich rekende, hoe minder lang men keek naar andere mensen.
In een tweede studie namen 77 proefpersonen plaats in een labo waar men door middel van een oogbewegingsapparaat onderzocht hoe mensen kijken naar foto’s van een straatbeeld, waarin zowel dingen (bv. auto’s), huizen als mensen aanwezig waren.
Opnieuw stelde men vast dat mensen uit een hogere sociale klasse minder lang naar andere mensen keken.
In een laatste studie kregen 397 proefpersonen computerschermen te zien waarop vijf gewone objecten, en een gezicht te zien waren.
Af en toe werd een van de zes prenten heel snel gedurende een fractie van een seconde vervangen door een andere prent die licht verschilde. Proefpersonen moesten proberen zo snel mogelijk te achterhalen wanneer dat gebeurde. Ook hier stelde men vast dat mensen uit een hogere sociale klasse veel trager waren om op te werken dat een gezicht verander was, terwijl er geen verschil was voor de andere objecten. Mensen uit een lagere sociale klasse hebben dus wel degelijk méér visuele aandacht voor andere mensen.
Hoe wordt dit nu verklaard? In het artikel wordt uitgelegd dat mensen uit een lagere sociale klasse in het dagelijkse leven wel degelijk vaker afhankelijk zijn van andere mensen: voor hulp, op het werk, enzovoort. Dat leidt er toe dat men wel degelijk ook meer aandacht vertoont voor andere mensen. Rijke mensen daarentegen zien andere mensen effectief niet staan.
U vindt het item van Nieuwe Feiten (Radio 1) hier: https://radio1.be/wetenschappelijk-bewezen-rijken-zien-je-niet-staan
Het fragment kunt u hier beluisteren:
De studie zelf:
http://pss.sagepub.com/content/early/2016/10/02/0956797616667721.full
